Het landschap van Zaanstreek-Waterland bestaat, samen met de boorden van het IJsselmeer, uit een rijke schakering van veenweidegebieden en droogmakerijen. Waardevol in cultuurhistorische zin zijn de veengebieden, UNESCO Werelderfgoed Beemster, OerIJ, en UNESCO Werelderfgoed Stelling van Amsterdam.

Vanuit de regio krijgt het behoud, samen met het waarborgen van de toegankelijkheid, van al dit moois veel aandacht. Dit gebeurt onder meer door actief in te zetten op de ontwikkeling van het landschap, met oog voor het belang van de agrarische bedrijfsvoering. Vernieuwend is een onderzoeksprogramma gericht op de toekomstbestendigheid van het landschap: het Innovatieprogramma Veen. Doel is het ontwikkelen van een aanpak om de alsmaar verdergaande daling van de bodem tegen te gaan. Westelijk van Zaanstad komt daar ook de wens tot verbrakking van de veenpolders bij.

Maar er gebeurt meer. Actiepunten richten zich onder meer op het verbeteren van de bereikbaarheid van het groene buitengebied door te bouwen aan een ‘uitmuntend netwerk’ voor wandelen, fietsen en varen. De beleving van het landschap krijgt eveneens aandacht door zowel te werken aan het vitaal en zichtbaar houden van het erfgoed als aan de vormgeving van aantrekkelijke recreatielandschappen.

Verder hebbende terreinbeherende organisaties het project Amsterdam Westlands opgezet, met als doel de ontwikkeling van één groot aaneengesloten natuurgebied.